Paslı demir üzerine yapılan kaynak sağlam olur mu?

A. Giriş

Kaynak işlemi, metal parçaların birleştirilmesinde kullanılan en yaygın yöntemlerden biridir. Özellikle inşaat, gemi sanayi, ağır sanayi ve makine imalatı gibi sektörlerde vazgeçilmezdir. Ancak bu işlemin verimliliği, doğrudan yüzey kalitesine bağlıdır. Bu bağlamda sıkça sorulan bir soru vardır: Paslı demir üzerine yapılan kaynak sağlam olur mu? Bu sorunun yanıtı, yalnızca yüzeydeki pas tabakasıyla değil, aynı zamanda kaynak tekniği, kullanılan elektrot türü, ortamdaki nem ve uygulayıcının deneyimi gibi birçok parametreyle ilişkilidir.

Bu makalede, pasın kaynak kalitesine etkisi, olası riskler, uzman görüşleri ve uygulanması gereken doğru temizlik adımları bilimsel ve saha verileriyle ele alınacaktır.

B. Pas nedir ve demir yüzeyde nasıl oluşur?

Pas, demirin oksijen ve su ile tepkimeye girerek oluşturduğu demir oksit bileşiğidir. Bu süreç aşağıdaki kimyasal tepkime ile tanımlanabilir:

4Fe + 3O₂ + 6H₂O → 4Fe(OH)₃ → Fe₂O₃·nH₂O

Bu oluşan pas tabakası, gözenekli ve zayıf bir yapıya sahiptir. Yani demir ile kaynak elektrodu arasında sağlıklı bir füzyon oluşmasını engelleyebilir. Ayrıca pas, kaynak banyosuna karıştığında kaynak dikişinin mukavemetini zayıflatır ve çatlama riskini artırır.

C. Paslı yüzeyde kaynak yapılırsa ne olur?

a) Füzyon kalitesi düşer

Pas, kaynak sırasında erimez ve metal yüzeyle elektrot arasındaki doğrudan teması kesintiye uğratır. Bu durum, füzyon eksikliği (lack of fusion) olarak bilinen kusura neden olur.

b) Gözenek (Porozite) oluşur

Kaynak banyosuna giren paslı parçacıklar, yanarken gaz açığa çıkarır. Bu gazlar kaynak metali içinde hapsolur ve gözenekler oluşturur. Bu gözenekler, dikişin hem görsel hem de mekanik kalitesini ciddi şekilde düşürür.

c) Sıçrama artar

Paslı yüzey kaynak sırasında çok daha fazla sıçrama yapar. Bu durum, hem kaynakçının güvenliği açısından risklidir hem de çevredeki malzeme ve ekipmanlara zarar verebilir.

d) Çatlama ve zayıf dayanım

Gözenekli ve heterojen yapıdaki kaynak dikişleri, zamanla çatlamaya ve yorulmaya açık hale gelir. Bu da özellikle taşıyıcı sistemlerde ciddi bir güvenlik zafiyeti oluşturur.

D. Uzmanların görüşü ne diyor?

Uluslararası kaynak standartları ve teknik yönetmeliklerde, kaynak yapılacak yüzeyin temiz, kuru, yağsız ve pas içermeyen bir durumda olması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Örneğin, American Welding Society (AWS), pasın yalnızca yüzeyde değil, malzeme yapısında da değişikliklere neden olabileceğini vurgular.

Türkiye’de de TSE 10969 ve benzeri kaynak standartları, kaynak öncesinde yüzey temizliğinin yapılmasını zorunlu kılar. Yani paslı yüzey üzerine yapılan kaynak, teknik olarak geçerli bir kaynak sayılmaz.

E. Hangi durumda kaynak yine de tutabilir?

Nadiren de olsa, bazı özel elektrotlar (örneğin rutil bazlı elektrotlar) yüzeyde hafif pas bulunan metalleri kaynaklayabilir. Ancak bu kaynak, taşıyıcı sistemler için uygun değildir. Sadece geçici bağlantılar veya düşük dayanım gerektiren yerlerde tercih edilebilir. Örneğin bir konteyner gövdesi üzerinde yapılan basit bir kaynakta, yüzey pası bazen göz ardı edilebilir.

Ancak; bina taşıyıcı kolonları, iskele elemanları, vinç parçaları, makine şasileri gibi hayati önem taşıyan bölgelerde bu durum asla kabul edilemez.

F. Pas temizlenmeden kaynak yapmak neden tehlikeli?

a) Yapısal hasarlar oluşabilir

Zayıf kaynaklar zamanla açılır, gevşer veya çatlar. Bu da taşıyıcı sistemin çökmesine kadar giden sonuçlara neden olabilir.

b) İş sağlığı ve güvenliği riski artar

Kaynak esnasında pasın yanmasıyla oluşan dumanlar, zararlı gazlar içerebilir. Ayrıca ani sıçramalar ve düzensiz ark oluşumu, kaynakçının göz ve cilt sağlığı açısından tehlikelidir.

c) Proje onay süreci aksar

Yapı denetim firmaları ya da kaynak kontrol mühendisleri, paslı yüzeye yapılmış kaynak dikişlerini onaylamaz. Bu da projede gecikmelere neden olur.

G. Paslı yüzeyler kaynağa nasıl hazırlanır?

OK-151, endüstriyel pas çözme işlemleri için özel olarak formüle edilmiştir. Kaynaktan önce demir yüzeyine uygulandığında, 10-20 dakika içinde pası söker.

H. Pratik uygulama örneği

Bir inşaat şantiyesinde iskele çerçevesi paslanmış ve kaynakla tamir edilmek istenmiştir. İlk yapılan kaynak, pas temizliği yapılmadan uygulanmıştır. 2 hafta sonra kaynak bölgesinde çatlak gözlemlenmiş ve çerçeve çökmüştür.

Aynı uygulama ikinci defa OK-151 ile temizlik sonrası tekrarlandığında, kaynak dikişi homojen ve dayanıklı bir yapıda olmuştur. Bu örnek, uygulama sahasında pas temizliğinin doğrudan kaynak kalitesine etkisini açıkça göstermektedir.

I. Sonuç: Pas temizliği, kaynak işleminin vazgeçilmez parçasıdır

Paslı demir üzerine yapılan kaynak, kısa vadede tutsa bile uzun vadede büyük risk taşır. Özellikle taşıyıcı sistemlerde yapılan her kaynak, binanın güvenliğini doğrudan etkiler. Bu nedenle, kaynak öncesi pasın tamamen temizlenmesi hem mühendislik etiği hem de iş güvenliği açısından zorunludur.

Bu temizlikte en etkili ve pratik çözüm, OK-151 pas sökücü gibi hızlı, güçlü ve donatıya zarar vermeyen bir üründür. Kimyasal temizlik, mekanik yöntemlerle ulaşılamayan pas kalıntılarını da yok ederek kaynak kalitesini üst seviyeye taşır.

Unutmayın, kötü bir kaynak sadece demiri değil, bütün yapıyı zayıflatır.

İ. Konsantre pas sökücü OK-151 kullanım yöntemleri

Demir pasını Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 pas sökücü ürün ile sökebilirsiniz. Püskürtme ya da fırçalama yöntemi ile demir üzerindeki pasın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

a) Püskürtme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir püskürtücü içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan alana ürün sıkılır. İnşaat demiri üzerindeki pasın ortalama 20 dakika içerisinde sökülür. Aşağıdaki videoda detaylı anlatım yapılmıştır. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

b) Fırçalama ile sürme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir kabın içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan inşaat demirine bir fırça yardımı ile sürülür. Ortalama 20 dakika pasın sökülmesi beklenir. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

S. Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.

Paslı demir üzerine yapılan kaynak sağlam olur mu? ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Umarız yardımcı olabilmişizdir.