Paslı demirle inşaat yapılır mı?

A. GİRİŞ

İnşaat sektörü, sağlamlık ve güvenlik esaslarına dayanan ciddi bir mühendislik disiplinidir. Bu nedenle kullanılan her malzemenin kalitesi, yapının uzun ömürlü ve güvenli olması açısından hayati önem taşır. Özellikle donatı çeliği, yani halk arasında bilinen adıyla inşaat demiri, yapıların taşıyıcı sisteminin temel elemanlarından biridir. Peki, paslı inşaat demiri ile betonarme yapı inşa edilir mi? Bu soruya yalnızca teknik bir “evet” ya da “hayır” cevabı vermek yeterli değildir; konuyu derinlemesine irdelemek gerekir.

B. İnşaat demiri neden paslanır?

İnşaat demirlerinin paslanmasının temel nedeni çevresel etkilerdir. Demir, oksijen ve nemle temas ettiğinde korozyon süreci başlar ve yüzeyinde pas oluşur. Özellikle açık arazide, yağmur, kar, sis ve nem gibi dış etmenlere uzun süre maruz kalan demirlerde bu süreç hızlanır.

Kimyasal olarak bu reaksiyon şöyle açıklanabilir:

Bu demir(III) hidroksit (Fe(OH)₃) zamanla kuruyarak kahverengi pas tabakasına dönüşür. Bu tabaka demirin mukavemetini düşürmezse bile, betonla olan aderansını yani yapışmasını olumsuz etkileyebilir. Daha ileri düzeyde pas, demirin kesitini küçültebilir ve donatının taşıyıcı kapasitesini azaltabilir.

C. Paslı inşaat demiri donatıda kullanılırsa ne olur?

Paslı inşaat demiri donatıda kullanılırsa, yapısal güvenlik açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. İşte başlıca riskler:

Aderans zayıflığı (Yapışma kuvveti): Beton ile demir arasında güçlü bir aderans gerekir. Paslı yüzey, bu aderansı azaltır. Bu durum, özellikle deprem bölgelerinde yıkıcı etkilere yol açabilir.

Kesit kaybı: İleri derecede paslanmış demirlerde kesit kaybı oluşur. Bu da demirin taşıyabileceği yükün azalması anlamına gelir. Yapı mühendisliğinde bu durum “taşıyıcı sistemin zayıflaması” olarak değerlendirilir.

Donatı korozyonu devam eder: Paslı demir, beton içinde bile korozyona devam edebilir. Zamanla genişleyen pas tabakası, betonu çatlatır ve yapının dış etkilere açık hale gelmesine neden olur.

Estetik ve kalite algısı: Paslı demir kullanımı, yatırımcılarda ve yapı sahiplerinde kaliteye dair şüphe uyandırır. Bu da firmanın prestij kaybetmesine yol açabilir.

D. Ekonomik ve manevi zararlar

Paslı demir kullanımının zararları yalnızca teknik değildir, ekonomik ve manevi boyutları da oldukça büyüktür:

Yıkım ve yeniden inşa maliyeti: Tespit edilen paslı demirli imalatlar yapı denetim veya müteahhit tarafından kırılarak yeniden yapılmak zorunda kalınabilir.

İş gücü ve zaman kaybı: Şantiyede duraksamalara ve zaman kaybına neden olur.

Sorumluluk ve ceza: Tespit edilirse yapı denetim tarafından raporlanır ve ciddi cezalar doğurabilir.

İtibar kaybı: Kalitesiz işçilik algısı, firmanın gelecekteki projelerde tercih edilmemesine yol açar.

Can güvenliği riski: En önemlisi ise, olası bir depremde veya yüklü sistem altında yapıların çökme riski taşımasıdır.

E. Uzman görüşleri: Ne diyorlar?

İnşaat mühendisleri ve yapı denetim uzmanlarının görüşleri oldukça nettir:

“Yüzeysel ve hafif bir pas tabakası tel fırça veya kimyasal çözücülerle giderilebiliyorsa, demirin kullanımı mümkündür. Ancak ileri düzey paslanma kesinlikle risklidir ve donatının değişmesi gerekir.”
— Prof. Dr. Ahmet Yılmaz, İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

“Yapı Denetim Kurumları, paslı donatıyla yapılan dökümleri onaylamaz. Böyle bir durumda uygulama iptal edilir, sorumlu müteahhit cezai yaptırımla karşılaşır.”
— M. Can Eser, Yapı Denetim Uzmanı

F. Yapı denetim ne diyor?

Yapı denetim firmaları, paslı demirin kullanıldığı donatıların beton dökümüne izin vermez. Hatta bazı durumlarda beton döküm sahasında inceleme yapılmadan döküm yapılması kesinlikle yasaktır.

Denetçiler özellikle aşağıdaki kontrolleri yapar:

Donatı yüzeyi paslı mı?

Pas ilerlemiş mi yoksa yüzeysel mi?

Temizleme yapılmış mı?

Kimyasal ya da mekanik temizlik izleri var mı?

Aderansı bozacak tabaka var mı?

Eğer pas mekanik veya kimyasal olarak giderilmemişse, yapı denetim bu demirin kullanılmasına izin vermez. Bu da şantiye programının aksamı, ek maliyetler ve cezai durumlar demektir.

G. Sonuç: Paslı demirle inşaat yapılmaz!

Kısacası, paslı inşaat demiri kullanılarak güvenli bir yapı inşa etmek mümkün değildir. Şantiyelerde karşılaşılan bu sorunun mutlaka önceden önlenmesi gerekir. Eğer pas oluşmuşsa, bu durumda çözüm pası kimyasal yöntemlerle gidermektir.

OK-151 konsantre pas sökücü kullanarak inşaat alanında paslanmış olan demirlerin pasının temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

H. Konsantre pas sökücü OK-151 özellikleri

Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 özellikleri detaylı bir şekilde paylaşılmıştır.

Konsantredir: OK-151 pas sökücü ürün konsantredir. Yani pasın yoğunluğuna göre ürüne su ekleyerek (1/1 oranında ya da 1/7) çoğaltabilirsiniz.

Kütle ve hacimden yemez: Kesinlikle inşaat demirinin kütle ve hacminden yemez. Sadece pas tabakası ile tepkimeye girerek sökülmesini sağlar.

Koruyucudur: İçerisinde bulunan özel solüsyonlar sayesinde pas söküldükten sonra tekrar paslanmayı geciktirir.

Yerli üretim: Yerli üretimdir. Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından geliştirilmiş olup tüm Türkiye’de bayi ve son kullanıcılara satışı bulunmaktadır.

Hızlı etki: Pasın kısa sürede %100 etkili bir şekilde sökülmesini sağlar.

Onaylıdır: İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından onaylı bir üründür. Yapı denetim tarafından paslı inşaat demirlerinin pasının sökülmesinde tavsiye edilir.

I. Konsantre pas sökücü OK-151 kullanım yöntemleri

İnşaat demiri pasını Özkimsan Endüstri Kimyasalları tarafından üretilen OK-151 pas sökücü ürün ile sökebilirsiniz. Püskürtme ya da fırçalama yöntemi ile inşaat demiri üzerindeki pasın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

a) Püskürtme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir püskürtücü içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan alana ürün sıkılır. İnşaat demiri üzerindeki pasın ortalama 20 dakika içerisinde sökülür. Aşağıdaki videoda detaylı anlatım yapılmıştır. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

b) Fırçalama ile sürme yöntemi

Ürün pasın yoğunluğuna göre bir kabın içerisine su ile 1/1 ile 1/7 oranında seyreltilerek konulur. Paslı olan inşaat demirine bir fırça yardımı ile sürülür. Ortalama 20 dakika pasın sökülmesi beklenir. Ağır paslanma ya da pasın sökülmediği alan varsa uygulama tekrarlanabilir.

S. Pas sökücü ürün OK-151’i nasıl satın alabilirim?

Pas sökücü OK-151’i internet sitemiz üzerinden sepetinize ekleyip 3D güvenlikli kredi kartı ödeme yöntemi ile ya da havale/EFT yöntemi ile satın alabilirsiniz.

Paslı demirle inşaat yapılır mı ile ilgili bilgi vermeye çalıştık. Umarız yardımcı olabilmişizdir.